Μητέρες, μια αντισυμβατική ιστορία... της Sarah Knott!

Πώς έχει αλλάξει η ανατροφή του παιδιού μέσα στα χρόνια;

Από τις μητέρες στις σπηλιές μέχρι τη σύγχρονη, μοντέρνα και απελευθερωμένη (λέμε τώρα) μαμά, πόσο διαφορετικά είναι τα πράγματα; Ο θηλασμός, η συγκοίμηση, οι κανόνες, αλλά και πιο πριν, η γέννα, η εγκυμοσύνη, η επιβεβαίωση της κυοφορίας, ακόμα και η αποβολή.

Αυτά και άλλα πολλά ερωτήματα απασχόλησαν την συγγραφέα με το που έμαθε ότι είναι έγκυος. Η Σάρα Νοτ, ιστορικός στο επάγγελμα, θέλησε να ψάξει επιστημονικά και να μελετήσει τη μητρότητα, με την ιδιότητα του επαγγέλματός της. Έτσι επισκέφθηκε βιβλιοθήκες, μπήκε σε αρχεία, διάβασε συνεντεύξεις και φρόντισε να καταγράψει το αποτέλεσμα της έρευνάς της μεθοδικά, εμπεριστατωμένα αλλά και σφαιρικά. Δεν αρκέστηκε μόνο να μιλήσει για παράδειγμα για την συγκοίμηση, σαν μια ανάγκη που αφορά το παιδί, αλλά μας μιλάει και για τον τρόπο που η μητέρα ανταποκρίνεται σε αυτό μέσα στο πέρασμα των αιώνων, πόσο έχουν αλλάξει τα πλαίσια των αναγκών της οικογένειας, των απαιτήσεων αλλά και των συνθηκών. Μητέρες που κοιμόντουσαν πάνω σε ένα αχυρένιο στρώμα με το μωρό αγκαλιά, μέχρι τις μητέρες που κοιμούνται σε στρώματα από κοκοφοίνικα, με το λίκνο στο πλευρό τους, από το θηλασμό μέχρι τη φόρμουλα και πάλι πίσω, φαίνεται πως κάποια πράγματα αλλάζουν. Ή μήπως όχι;

"Δεν είχα καταλάβει ότι ο κόσμος περίμενε από εμάς να αναλάβουμε το ρόλο και της Βικτοριανής κυρίας του Κεφιού και του Αγγέλου του Σπιτιού και της Βικτοριανής μαγείρισσας λαντζέρισσας, γκουβερνάντας και νοσοκόμας..."

Όσο το διαβάζεις δεν μπορείς παρά να νιώσεις πόσο οικεία είναι όλα. 

Το παραπάνω απόσπασμα το έγραψε η Αντριέν Ριτς, λεσβία φεμινίστρια και ποιήτρια το 1976, αλλά αν αφαιρέσεις τη λέξη "Βικτοριανής" είναι ίσως σκέψεις κάνουν ακόμα οι μητέρες.

Παρόλο που γίνονται αναφορές σε άλλους χρόνους εντελώς ξένους, αντιλαμβάνεσαι με πόσα ταυτίζεσαι, πόσα μοιάζουν με δικές σου εμπειρίες χωρίς να σου φαίνεται και τόσο παράξενο. Και γιατί να σου φανεί άλλωστε καθώς η μητρότητα στη βάση της είναι ένα πράγμα και πολλά ταυτόχρονα, διαχρονικά και αμετάβλητα.

Από τις ωδίνες μιας σκλάβας στις φοιτείες της Νότιας Καρολίνας, ως το θριαμβευτικό χαμόγελο της ερωμένης του βασιλιά που έχει συλλάβει το διάδοχο του θρόνου. Από τη νοικοκυρά των προαστίων της δεκαετίας του 1950 ως την εργάτρια που πάει στο εργοστάσιο με το μωρό της. Από την έποικο στο Φαρ Ουέστ με τα οχτώ παιδιά του 1970 ως την φεμινίστρια του 1070 που μάχεται για το δικαίωμά της να αποφασίζει αν θα κάνει παιδιά.

Μέρα με τη μέρα, καθώς η εγκυμοσύνη προχωρά, καθώς το έμβρυο παίρνει μορφή, από τη μήτρα μέχρι την αγκαλιά, ακολουθούμε αυτό το ταξίδι στο χρόνο που η Σάρα Νοτ φρόντισε όχι μονο να καταγράψει επιστημονικά με δεδομένα ιστορικά και αποδεδειγμένες μαρτυρίες, αλλά το διανθίζει και με προσωπικές στιγμές. Το κάνει όμως με τόσο διακριτικό και ξεκάθαρο τρόπο που καταφέρνει να μην τα μπλέξει τα δύο αυτά, ώστε να είναι ευδιάκριτο στον αναγνώστη πότε πρόκειται για εργασία και πότε προσωπικό βίωμα. Δένουν αρμονικά και συνθέτουν μια συγκινητική εικόνα της μητρότητας.

   

Tα τελευταία χρόνια πολλά βιβλία έχουν γραφτεί με θέμα τη μητρότητα. Αυτό όμως που κάνει το βιβλίο της Νοτ να ξεχωρίζει είναι ότι το κείμενο δεν βασίζεται σε αναμνήσεις της και προσωπικές στιγμές ή απόψεις σαν μητέρα, παρόλο που όταν το κάνει προσθέτει μια ευχάριστη νότα. Ο κύριος κορμός αποτελείται από ιστορικές καταγραφές και ιστορίες μητέρων από διάφορα μήκη και πλάτη του πλανήτη μας σε ένα χρονικό εύρος τεράστιο, και διαβάζοντας όλη αυτή τη πληροφορία αντιλαμβάνομαι πως η μητρότητα είναι ουσιαστικά δεμένη και επηρεάζεται πολύ από το πολιτιστικό και το οικονομικό πλαίσιο της εκάστοτε περιοχής και χρονικής στιγμής. 

Ένα βιβλίο που θα το αγαπήσετε, θα σας ταξιδέψει, θα σας προβληματίσει, θα σας συγκινήσει. Ένας ύμνος στη μητρότητα που δεν πρέπει να λείψει από τη βιβλιοθήκη σας! Μπορείτε να δείτε περισσότερα για το βιβλίο αλλά και να διαβάσετε τις πρώτες του σελίδες αν επισκφθείτε το site των εκδόσεων Μεταίχμιο.

Το βιβλίο συμπεριλαμβάνεται στη βάση συγγραμμάτων Εύδοξος.

Σας φιλώ!